Səfəvilər dövründə məktəblər
(Schools during the Safavids period
)
|
Yazar
|
:
?sg?r ?hm?d
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
9-3
|
|
Sayfa |
:
|
|
|
Özet
Məqalə Səfəvilər dövründə ibtidai təhsil verən məktəblərlə bağlı məsələlərin araşdırılmasına həsr edilmişdir. Tarixi mənbələr Səfəvilər dövründə şəhərlərdə və kəndlərdə məktəblərin geniş şəbəkəsinin olduğu haqqında məlumat verir. Səfəvilərin zamanında məktəblərin ən geniş yayılmış forması məhəllə məktəbləri idi. Bu məktəblər əsasən məhəllədə yerləşən məscidlərin nəzdində fəaliyyət göstərirdi. Kitabxanalar və kitab dükanları, alimlərin evləri, saraylar (divan məktəbləri) və s. kimi məkanlarda da təhsil verilirdi. Yetim uşaqların təhsili üçün ayrıca “beyt ət-təlim” adlanan mək¬təblər var idi. Məktəblərdə şagirdlərə başlıca olaraq Quran və dinlə bağlı biliklər öyrədilirdi. Bu proses başa çatdıqdan sonra şagirdlər oxuma və yazma kimi vərdişlərə də yiyələnə bilirdilər. Təhsildə başlıca üsul əzbərçilik idi. Məhəllə məktəblərində dərs deyən müəllimlərin əksəriyyəti də mədrəsə təhsili görmüş və məscidlərdə çalışanlardan (axund, müəzzin, molla və s.) ibarət idi. Səfəvilər dönəmində məktəbə uşaqlar əsasən 4-10 yaşları arasına gedirdilər. Lakin bu istəyi erkən yaşlarında gerçəkləşdirə bilməyənlər,istədikləri yaşda ibtidai təhsillərini davam etdirmək üçün məktəblərə müraciət edə bilərdilər. Məktəblərə şagirdlərin qəbulu il boyu davam etdirilirdi. Məktəb təhsili pilləsindəşagirdlərin rəğbətləndirilməsi və cəzalandırılması kimi hallar da geniş yayılmışdı.
Anahtar Kelimeler
S?f?vil?r,m?kt?b, mollaxana, şagird, ?zb?rl?m?, f?l?qq?
Abstract
The article is devoted to the study of issues related to schools providing of the primary education during the Safavids period.According to historical resources there were large network of schools in cities and villages in the Sefevids period.Community schools were the most widespread form of educationin those days.These schools mainly operated under the mosques located in the neighborhoods.Education was also provided in places such as libraries and bookstores, houses of scholars, palaces (divan’s schools), etc. There were special schools called “beyt et-telim” for educating orphans. The pupils were mainly taught Quran and religious knowledge in schools. After this process was completed, students were able to acquire skills such as reading and writing. The main method in education was cramming. Most of the teachers who taught in community schools were educated in madrasas and worked in mosques (akhund, muezzin, molla, etc.). Children went to school mainly between the ages of 4 and 10 during the Safavids period.However, those who weren’t able to fulfill this wish at an early age could apply to schools to continue their primary education at any other age.School enrollment continued throughout the year.There were widespread cases of encouragement and punishment of students during the period of school education.
Keywords
Sefevids, schools, mollaxana, pupil, cramming, fallagga